Virus máy tính là một trong những mối đe dọa lớn nhất đối với người dùng công nghệ trong thời đại số hóa. Với sự phát triển không ngừng của Internet và các thiết bị thông minh, virus máy tính ngày càng trở nên tinh vi và nguy hiểm. Vậy virus máy tính là gì? Làm thế nào để nhận biết, phòng tránh và xử lý chúng? Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá khái niệm Virus máy tính là gì?, đặc điểm, tác hại. Hãy liên hệ ngay Lapwififpt24h để tìm hiểu về cách phòng chống và xu hướng phát triển của virus máy tính trong năm 2025.
Virus máy tính là gì?
Virus máy tính là gì? Virus máy tính là một đoạn mã hoặc chương trình độc hại được thiết kế để xâm nhập vào máy tính mà không có sự đồng ý của người dùng. Chúng có khả năng tự nhân bản và lây lan từ máy này sang máy khác, gây hại như phá hủy dữ liệu, làm chậm hệ thống, đánh cắp thông tin cá nhân hoặc làm hệ điều hành bị lỗi.
Đặc điểm của Virus máy tính
Virus máy tính là những đoạn mã độc được thiết kế để xâm nhập, tự sao chép, và lan truyền từ máy tính này sang máy tính khác, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ thống và dữ liệu người dùng. Các đặc điểm nổi bật của virus máy tính bao gồm:
Khả năng tự sao chép:
Virus có thể nhân bản chính nó một cách bí mật vào các tệp, chương trình hoặc khu vực khởi động của máy tính, từ đó tạo đà lây lan nhanh chóng trên nhiều thiết bị.
Ẩn mình một cách tinh vi:
Nhiều loại virus có khả năng ngụy trang, gây nhiễu để tránh bị phát hiện bởi các phần mềm diệt virus, khiến việc phát hiện và diệt virus trở nên khó khăn hơn.
Phục hồi và thay đổi mã:
Virus đa hình có thể thay đổi mã của nó mỗi khi tệp bị nhiễm được thực thi, giúp vượt qua biện pháp bảo vệ và phần mềm chống virus truyền thống.
Lây lan qua nhiều phương thức:
Virus có thể lây nhiễm qua internet, email với file đính kèm hoặc liên kết độc hại, thiết bị lưu trữ di động như USB, đĩa cứng di động, thậm chí qua mạng LAN nội bộ.
Gây hại đa dạng:
Virus không chỉ làm hư hỏng hệ điều hành, làm chậm máy tính hoặc khiến thiết bị không thể khởi động, mà còn có thể xóa dữ liệu quan trọng, gây lỗi phần mềm và đánh cắp thông tin cá nhân người dùng.
Phân loại virus đa dạng:
Bao gồm virus khởi động (Boot Sector Virus), virus tệp (File Virus), virus macro, virus script, và cả sâu máy tính (Worm) với phương thức và mức độ lây lan khác nhau.
Các loại Virus máy tính phổ biến
Virus máy tính là phần mềm độc hại được thiết kế để xâm nhập, nhân bản và gây hại cho hệ thống máy tính. Hiện nay, có nhiều loại virus máy tính phổ biến với cách thức hoạt động và mức độ nguy hiểm khác nhau, bao gồm:
Virus Macro:
Thường lây lan qua các tài liệu Microsoft Office như Word và Excel thông qua macro – các tập lệnh tự động hóa. Khi người dùng mở tài liệu và kích hoạt macro, virus sẽ thực thi và lây lan trên hệ thống. Loại virus này dễ lây qua email giả mạo và file đính kèm không rõ nguồn gốc.
Virus Boot Sector:
Lây nhiễm vào khu vực khởi động của ổ đĩa hoặc thiết bị lưu trữ ngoài như USB, làm hệ điều hành không thể khởi động hoặc bị lỗi nghiêm trọng. Virus này lan truyền chủ yếu qua các thiết bị lưu trữ bị nhiễm sử dụng không kiểm tra kỹ.
Virus File Infector:
Tấn công trực tiếp vào các tệp thực thi (.exe, .com), tự nhân bản khi tệp đó được chạy và lây lan sang các tệp khác, gây mất ổn định và mất dữ liệu trên hệ thống.
Virus Polymorphic (đa hình):
Có khả năng thay đổi mã của chính nó mỗi khi lây nhiễm để tránh bị phát hiện bởi phần mềm diệt virus, rất khó loại bỏ.
Virus Multipartite:
Loại virus đa hình có khả năng lây lan qua cả khu vực khởi động và tệp chương trình, gây nhiều thiệt hại và khó khăn trong việc xử lý.
Virus Hijacker:
Tấn công trình duyệt, chiếm quyền kiểm soát và chuyển hướng người dùng đến các trang web độc hại, thường ẩn trong các tệp tải về miễn phí và gây phiền toái lớn.
Virus Scripting:
Lây lan qua các đoạn mã script trên website, có thể làm hỏng bố cục trang, video, hình ảnh, gây lỗi trình duyệt khi người dùng truy cập.
Virus Sasser và Netsky:
Sasser lợi dụng lỗ hổng bảo mật trong Windows để tự động lan truyền và gây lỗi khởi động liên tục; Netsky lan truyền qua email và tạo quá tải hệ thống.
Virus Storm Worm:
Lây qua email với tiêu đề lôi cuốn, khi mở tệp đính kèm bị nhiễm sẽ bị điều khiển để gửi tiếp thư rác, gây quá tải mạng.
Virus Nimda:
Là virus kết hợp nhiều phương thức lây truyền như email, lỗ hổng bảo mật, rất nguy hiểm và phức tạp.
Các tác hại của Virus máy tính
Virus máy tính là những đoạn mã độc hại có khả năng tự nhân bản và lây lan nhanh chóng, gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng cho người dùng và hệ thống máy tính. Hiểu rõ về các tác hại của virus máy tính sẽ giúp bạn có biện pháp phòng ngừa hiệu quả hơn.
Phá hủy dữ liệu quan trọng
Virus máy tính có thể xóa, sửa đổi hoặc mã hóa dữ liệu như tài liệu, hình ảnh, video, email… Khi dữ liệu bị hỏng hoặc mất, đặc biệt là dữ liệu quan trọng trong công việc hay đời sống cá nhân, sẽ gây thiệt hại lớn về tài chính và tinh thần. Một số loại virus còn lây lan sang các thiết bị kết nối, làm hỏng rộng rãi hơn.
Làm giảm hiệu suất máy tính
Virus chiếm dụng tài nguyên hệ thống như CPU và RAM, khiến máy tính hoạt động chậm chạp, thường xuyên bị đơ hoặc treo máy. Người dùng sẽ gặp khó khăn trong việc mở ứng dụng, truy cập dữ liệu và thực hiện công việc hàng ngày.
Đánh cắp thông tin cá nhân và tài chính
Nhiều loại virus được thiết kế để ghi lại các thao tác bàn phím và đánh cắp dữ liệu cá nhân như mật khẩu, số thẻ tín dụng, thông tin ngân hàng. Kẻ xấu có thể sử dụng thông tin này để chiếm đoạt tài sản hoặc thực hiện các giao dịch gian lận.
Gây khó chịu, phiền hà khi sử dụng
Virus còn có thể hiển thị quảng cáo rác, mở các cửa sổ pop-up liên tục, làm thay đổi giao diện máy tính hoặc phát ra âm thanh khó chịu, ảnh hưởng xấu đến trải nghiệm người dùng.
Làm máy tính không khởi động hoặc hoạt động bất thường
Virus tấn công vào các tệp hệ thống quan trọng hoặc vùng khởi động có thể khiến máy tính không thể khởi động hoặc hoạt động không ổn định, gây khó khăn trong việc sử dụng và sửa chữa.
Lây lan nhanh và gây thiệt hại cho nhiều thiết bị
Virus có khả năng lây nhiễm sang ổ cứng, USB, mạng nội bộ hoặc các thiết bị kết nối khác, khiến đợt tấn công lan rộng và gây thiệt hại cho tổ chức, doanh nghiệp hoặc nhiều người dùng cùng lúc.
Cách nhận biết máy tính bị nhiễm Virus
Máy tính bị nhiễm virus không chỉ gây chậm chạp, ảnh hưởng đến hiệu suất làm việc mà còn tiềm ẩn nguy cơ mất dữ liệu, đánh cắp thông tin cá nhân. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu nhiễm virus sẽ giúp bạn có biện pháp xử lý kịp thời, bảo vệ an toàn cho máy và dữ liệu của mình.
Máy tính chạy chậm bất thường
Một trong những dấu hiệu phổ biến nhất là máy tính hoạt động ì ạch, các chương trình khởi động và chạy rất chậm mặc dù bạn không sử dụng phần mềm nặng. Virus chiếm dụng tài nguyên CPU và RAM, khiến cho máy bị giật, lag và quạt tản nhiệt hoạt động lớn hơn bình thường.
Xuất hiện các cửa sổ popup quảng cáo lạ (Adware)
Bạn thường xuyên thấy các quảng cáo bật lên liên tục trên màn hình, thậm chí khi không truy cập website nào. Điều này cho thấy máy tính có thể đã bị dính phần mềm quảng cáo độc hại, làm phiền người dùng và có thể dẫn tới các nguy cơ bảo mật.
Trình duyệt tự động chuyển hướng hoặc thay đổi lạ
Khi truy cập một trang web nhưng trình duyệt lại tự động chuyển hướng sang các trang khác không mong muốn hoặc trang chủ trình duyệt bị thay đổi bất thường, đây cũng là dấu hiệu máy tính bị virus hoặc malware tấn công.
Xuất hiện file lạ, chương trình không rõ nguồn gốc
Virus thường tạo ra các tập tin có tên hoặc phần mở rộng lạ (*.exe, *.bin, *.sys…) mà người dùng không hề biết. Các chương trình không được cài đặt bởi bạn xuất hiện trên máy cũng là dấu hiệu đáng nghi.
Thông báo cảnh báo giả mạo
Popup cảnh báo máy tính bị nhiễm virus, yêu cầu tải phần mềm hoặc gọi điện đến số hỗ trợ là chiêu trò lừa đảo phổ biến của hacker nhằm đánh lừa và cài đặt phần mềm độc hại.
Máy tính tự động tắt, màn hình xanh chết chóc (BSOD)
Hiện tượng máy tính bị crash, màn hình xanh liên tục cũng có thể do virus hoặc phần mềm độc hại gây ra vì chúng làm hỏng các file hệ thống hoặc xung đột phần mềm.
Hoạt động mạng bất thường
Nếu dung lượng dữ liệu mạng tăng cao dù bạn không tải hay cập nhật gì, máy tính có thể đang gửi dữ liệu ra ngoài mà bạn không hay biết do virus kiểm soát hoạt động mạng.
Dung lượng ổ cứng giảm nhanh
Virus còn có thể tạo một lượng lớn file rác hoặc phần mềm gián điệp khiến dung lượng trống trên ổ cứng giảm đột ngột mà bạn không cài thêm phần mềm nào.
Các cách phòng chống Virus máy tính
Virus máy tính là mối nguy hiểm lớn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến an toàn dữ liệu và hiệu suất làm việc của máy tính. Việc chủ động phòng chống virus sẽ giúp bảo vệ máy tính luôn hoạt động ổn định, tránh mất mát dữ liệu và các rủi ro bảo mật.
Cài đặt phần mềm diệt virus uy tín
Sử dụng phần mềm diệt virus chuyên nghiệp là phương pháp cơ bản và hiệu quả nhất để ngăn chặn virus xâm nhập. Các phần mềm như Kaspersky, Bitdefender, Norton, BKAV hay Microsoft Defender trên Windows được cập nhật thường xuyên để nhận diện và tiêu diệt virus mới. Lưu ý không nên cài đặt nhiều phần mềm diệt virus cùng lúc để tránh xung đột.
Cập nhật hệ điều hành và phần mềm thường xuyên
Các bản vá lỗi hệ điều hành và phần mềm thường xuyên được phát hành để khắc phục các lỗ hổng bảo mật. Không cập nhật sẽ tạo điều kiện cho virus dễ dàng khai thác và tấn công máy tính. Hãy bật tính năng cập nhật tự động cho Windows, trình duyệt, Office và các phần mềm quan trọng.
Sử dụng tường lửa (Firewall)
Tường lửa giúp kiểm soát lưu lượng mạng vào ra, cảnh báo hoặc chặn các hoạt động đáng ngờ trên máy tính. Kích hoạt tường lửa mặc định của Windows hoặc dùng các phần mềm firewall khác sẽ giúp ngăn chặn virus và mã độc truy cập trái phép.
Cẩn trọng với các file và phần mềm tải về
Chỉ tải phần mềm, file từ nguồn uy tín, chính thức như trang chủ nhà phát triển hoặc cửa hàng ứng dụng đáng tin cậy. Không mở file đính kèm hoặc liên kết email lạ, kể cả khi gửi từ người quen nếu không chắc chắn. Nhiều virus lan truyền qua game lậu, phần mềm bẻ khóa hoặc link giả mạo.
Quét virus định kỳ và kiểm tra thiết bị ngoại vi
Nên quét virus cho máy tính định kỳ từ 2-3 ngày đến 1 tuần/lần để phát hiện sớm virus tồn tại. Khi sử dụng USB, ổ cứng di động, hoặc thiết bị lưu trữ ngoài, cần quét virus trước khi mở dữ liệu để tránh lây nhiễm.
Sao lưu dữ liệu thường xuyên
Dù có phòng chống kỹ, nguy cơ tấn công ransomware hay virus phá hoại vẫn tồn tại. Sao lưu dữ liệu định kỳ, tốt nhất là bản sao lưu ngoại tuyến trên ổ cứng rời hoặc dịch vụ lưu trữ đám mây sẽ giúp khôi phục nhanh chóng khi máy bị nhiễm virus.
Sử dụng tài khoản user thông thường và bật UAC
Sử dụng tài khoản không có quyền admin để làm việc hàng ngày giúp hạn chế virus can thiệp sâu vào hệ thống. Bật tính năng User Account Control (UAC) để mỗi lần phần mềm yêu cầu quyền admin phải được xác nhận sẽ phát hiện các hành vi đáng ngờ.
Thận trọng với các chiêu trò lừa đảo (Social engineering)
Người dùng cần cảnh giác với các email giả mạo, popup cảnh báo virus giả, các trò dụ dỗ tải phần mềm độc hại, quà tặng ảo hay link chứa malware. Nhận thức người dùng là yếu tố quan trọng giúp ngăn chặn virus thâm nhập.
Kết Luận:
Virus máy tính là một mối đe dọa nghiêm trọng trong thời đại số, có khả năng gây thiệt hại lớn về tài chính, dữ liệu và danh tiếng. Hiểu rõ virus máy tính là gì, cách chúng hoạt động và biện pháp phòng chống là điều cần thiết để bảo vệ thiết bị và thông tin cá nhân. Trong năm 2025, với sự phát triển của công nghệ, việc nâng cao nhận thức và sử dụng các công cụ bảo mật hiện đại là yếu tố then chốt để đối phó với các loại virus ngày càng tinh vi. Hãy luôn cập nhật phần mềm, và liên hệ ngay Lapwififpt24h để tìm hiểu và biết cách sử dụng công cụ diệt virus uy tín và cẩn thận với các liên kết, tệp tải xuống để đảm bảo an toàn trong không gian mạng!
Thông tin liên hệ
- Địa chỉ: 10 Phạm Văn Bạch, P.Dịch Vọng, Q.Cầu Giấy, Hà Nội
- email: hotrokhachhang@fpt.com
- Website: lapwififpt24h.com.vn
- Hotline: 0983.979.708
| Xem thêm:
- lắp mạng FPT combo internet và truyền hình Hà Nội
- Lắp mạng fpt Quảng Ngãi
- Lắp mạng fpt Hải Dương
- Lắp mạng fpt Phú Yên
- Lắp mạng fpt Quảng Nam
